Unia Europejska zrzesza państwa na różnym poziomie rozwoju gospodarczego, technologicznego i społecznego. W celu wyrównania tych różnic prowadzi tzw. politykę spójności. Uzasadnia ona przekazywanie części środków z unijnego budżetu na rzecz instrumentów finansowych wspierających kraje członkowskie. Jednym z głównych narzędzi, za pośrednictwem którego realizuje się ten przepływ środków, jest Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego – dowiedz się, jakie są jego cele na lata 2021-2027!
Podstawa prawna i cele
Podstawą prawną, na mocy której powołano do istnienia Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego, jest jeden z najważniejszych, unijnych dokumentów – Traktat o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej. W rozdziale XVIII: Spójność Gospodarcza, społeczna i terytorialna, opisano podstawy, na których zbudowana została polityka spójności: poprzez umiejętne finansowanie odpowiednich działań Unia chce stopniowo wzmacniać i pomagać w rozwoju krajom biedniejszym.
W Artykule 174 uzgodniono, że szczególnym zadaniem, do którego powinna dążyć całą wspólnota, jest stopniowe zmniejszanie różnic w poziomach rozwoju poszczególnych regionów. Ustawodawca szczególny nacisk kładzie na wsparcie: obszarów wiejskich, podlegających przemianom przemysłowym, regionom o niekorzystnych warunkach przyrodniczych i demograficznych: np. mało zaludnionych częściach krajów północnych czy transgranicznych.
Aby zrealizować zadania, o których mowa w Artykule 174, Unia bierze je pod uwagę przy kształtowaniu całokształtu swoich działań, a także przeznacza do ich realizacji środki z własnych funduszy strukturalnych. Jednym z nich jest właśnie EFRR, któremu został poświęcony cały Artykuł 176:
Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego ma na celu przyczynianie się do korygowania podstawowych dysproporcji regionalnych w Unii poprzez udział w rozwoju i dostosowaniu strukturalnym regionów opóźnionych w rozwoju oraz w przekształcaniu upadających regionów przemysłowych.
Z tego artykułu wyłaniają się trzy główne cele, które powinny przyświecać przy dystrybucji środków z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego:
– umocnienie regionalnych gospodarek – poprzez wspieranie przedsiębiorstw prowadzących innowacyjne badania;
– tworzenie nowych miejsc zatrudnienia – pomoc w rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw;
– dostosowywanie infrastruktury regionu do standardów unijnych – inwestycje w budowę nowoczesnej infrastruktury np. drogowej, czy kolejowej.
Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego w latach 2021-2027
Mimo że zasadnicze cele, do których realizacji został powołany Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego, są stałe, Parlament Europejski co kilka lat wydaje szczegółowe rozporządzenia dookreślające obszary tematyczne, na których powinna koncentrować się pomoc.
Obecnie jesteśmy na początku nowego, rozpoczętego w 2021 roku okresu programowania, który będzie trwał sześć lat. W tym czasie programy subwencyjne, wykorzystujące środki z EFRR powinny koncentrować się na:
– ekologii;
– małych i średnich przedsiębiorstwach;
– rozwoju gospodarki cyfrowej;
– wspieraniu innowacji.
Wynika z tego, że Parlament Europejski zdecydował się podtrzymać tematykę, która była istotna w poprzednich latach. Co ciekawe, wprowadzono również szereg działań wykluczonych z finansowania za pośrednictwem Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Należą do nich inwestycje w energetykę jądrową, infrastrukturę związaną z powstawaniem nowych lotnisk i składowaniem odpadów.
W ramach jakich programów można uzyskać dofinansowanie z EFRR
W związku z przejściem do nowej perspektywy finansowej prowadzone do tej pory programy operacyjne zostały zastąpione nowymi, które rozwijają i kontynuują założenia swoich poprzedników. Obecnie Polacy mogą ubiegać się o unijne dotacje z :
– Funduszy Europejskich na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko;
– Funduszy Europejskich dla Nowoczesnej Gospodarki;
– Funduszy Europejskich dla Rozwoju Społecznego;
– Funduszy Europejskich na Rozwój Cyfrowy;
– Funduszy Europejskich dla Polski Wschodniej.
Oprócz tego dla każdego z szesnastu województw został wprowadzony nowy program rozwoju regionalnego. W ich ramach zarządzaniem dotacjami zajmują się instytucje samorządowe.
Budżet i zasady finansowe
W ogólnym budżecie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego na lata 2021-2027 znalazło się aż 200, 36 mld EUR, a beneficjenci mogą ubiegać się o wysokość refundacji zgodnie ze stopniem rozwoju regionu, w którym planują inwestycję.
Obywatele obszarów, gdzie PKB na mieszkańca przekracza 90% średniej UE, nie mogą liczyć na więcej niż 40% dofinansowania. W regionach przejściowych, gdzie PKB na mieszkańca wynosi od 75% do 90% będą mogli skorzystać z 60% refundacji poniesionych kosztów, zaś tam gdzie PKB na mieszkańca nie przekracza 75% – mogą uzyskać nawet 85% zwrotu.
