W obliczu rosnących wyzwań, takich jak zmiana klimatu, zrównoważony rozwój czy cyfryzacja gospodarki, Unia Europejska intensyfikuje wysiłki na rzecz wspierania innowacyjności i przedsiębiorczości. W ramach tych działań konkurs Ścieżka SMART wyłania się jako kluczowa inicjatywa, mająca na celu przyspieszenie wprowadzania innowacyjnych rozwiązań. Ścieżka SMART — także przed dużymi przedsiębiorstwami — otwiera drzwi do realizacji projektów, które mogą zmienić oblicze europejskiej gospodarki.
SMART dla dużych firm, czyli dla kogo?
Aby określić beneficjentów SMART dla dużych firm, należy zdefiniować duże przedsiębiorstwo. Z pomocą przychodzą unijne rozporządzenia, które za dużych przedsiębiorców uznają te firmy, które:
- zatrudniają ponad 249 pracowników;
- zatrudniają 249 pracowników lub mniej, ale ich suma bilansowa przekracza równowartość 43 mln euro, a łączny obrót przekracza równowartość 50 mln euro
- 25% lub więcej kapitału, lub praw do głosowania na zgromadzeniu wspólników, lub akcjonariuszy, kontrolowane jest przez przynajmniej jeden podmiot publiczny (od tej reguły istnieją wyjątki).
SMART, czyli Szybka Ścieżka po modułach
Ścieżka SMART to konkurs, który jest następcą popularnej w poprzedniej perspektywie Szybkiej Ścieżki. W ramach konkursu przedsiębiorstwa mogą pozyskać dofinansowanie na kompleksowe wsparcie rozwoju i prowadzenie prac badawczo-rozwojowych. SMART jest mocno ukierunkowany na innowacyjność produktową i procesową, jak również cyfryzację oraz transformację przedsiębiorstw. Szerokie możliwości wsparcia wpisano w moduły, w których mają mieścić się cele projektów. Projekt może składać się maksymalnie z siedmiu modułów. Są to:
- prowadzenie prac badawczo-rozwojowych,
- wdrożenie wyników prac B+R,
- rozbudowę infrastruktury badawczej,
- transformację cyfrową,
- zieloną transformację przedsiębiorstwa,
- internacjonalizację przedsiębiorstwa,
- podnoszenie kompetencji kadr.
To, co kluczowe dla dużych przedsiębiorstw, projekt obligatoryjnie musi obejmować działania polegające na prowadzeniu prac badawczo-rozwojowych. Pozostałe moduły są dobrowolne – duże firmy mogą je wdrażać zgodnie ze swoimi potrzebami. Moduły mogą być wdrażane w sposób linearny lub nielinearny. Oznacza to, że:
- w przypadku linearnego charakteru – każdy kolejny moduł jest kontynuacją poprzedniego;
- nielinearny charakter oznacza, że poszczególne moduły są niezależne od siebie.
SMART dla MŚP a dla dużych firm – czyli warto znać różnice
Podział SMART dla różnych grup przedsiębiorstw ma gwarantować równe szanse dostępu do funduszy unijnych. SMART dla dużych przedsiębiorstw nadzoruje Narodowe Centrum Badań i Rozwoju (NCBR), podczas gdy SMART dla firm z sektora MŚP – Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP). W tym przypadku status dużego przedsiębiorstwa ma swoje dobre konsekwencje.
Przy podobnych budżetach konkursów dla dużych i MSP, mniejsza liczba firm dużych niż MŚP funkcjonujących w polskiej przestrzeni gospodarczej powoduje, że konkurencja jest znacznie mniejsza. W naborze w 2023 roku, w konkursie SMART dla dużych firm złożono 365 wniosków, ponad siedem razy mniej niż w równoległym konkursie SMART dla MŚP. Ma to swoje konsekwencje w tempie oceniania wniosków i przyznawaniu dotacji.
W kwietniu 2024 roku ma być znana lista dużych firm rekomendowanych do dotacji, podczas gdy podobna lista firm z sektora MŚP spodziewana jest późnym latem lub wczesną jesienią. To oznacza, że duże firmy, które otrzymają wsparcie w ramach Ścieżki SMART o blisko pięć miesięcy, szybciej będą mogły rozpocząć realizowanie swoich projektów.
W dotychczas realizowanych – przez duże firmy – projektach w ramach Ścieżki SMART (i Szybkiej Ścieżki) uwagę zwracają działania przedsiębiorstw z branż: przemysłu ciężkiego, lotnictwa, sektora chemicznego, energetycznego, IT oraz medycyny. Zakres tematyczny projektów potwierdza dużą elastyczność największych podmiotów.
Realizowane są bowiem działania zawierające opracowanie nowych technologii, przez innowacje w procesach produkcyjnych, aż po rozwój produktów o zwiększonej wartości dodanej. Wiele z nich koncentruje się na rozwoju zrównoważonych i ekologicznych rozwiązań, co odzwierciedla rosnące globalne zapotrzebowanie na działania zgodne z zasadami zrównoważonego rozwoju.
Nie dziwi, że spora grupa projektów skupia się na technologiach przyjaznych dla środowiska, efektywności energetycznej, recyklingu, odnawialnych źródłach energii i redukcji emisji CO2. Jest to zgodne z celami Unii Europejskiej dotyczącymi zrównoważonego rozwoju i walki ze zmianą klimatu. Silny nacisk przedsiębiorstwa kładą na badania i rozwój, co wskazuje na strategiczne podejście firm do innowacji. Projekty B+R mają kluczowe znaczenie dla utrzymania konkurencyjności i dostosowania się do szybko zmieniających się warunków rynkowych.
Ścieżka SMART dla dużych firm w 2024 roku
W tym roku duże firmy mogą liczyć na jeden konkurs. To, co już dziś warto o nim wiedzieć:
- Alokacja: 890 mln zł.
- Ogłoszenie konkursu: 23 maja 2024 r.
- Rozpoczęcie naboru wniosków: 27 czerwca 2024 r.
- Zakończenie naboru wniosków: 24 października 2024 r.
- Wsparcie: do 65% kosztów kwalifikowanych na moduły badawczo-rozwojowe; do 40% na moduły inwestycyjne.
- Zakres projektu: Projekt dofinansowany w naborze musi wpisywać się w co najmniej jedną Krajową Inteligentną Specjalizację (KIS). KIS polega na określeniu priorytetów gospodarczych w obszarze prac badawczych, rozwojowych i innowacyjnych (B+R+I) oraz skupieniu inwestycji na obszarach zapewniających zwiększenie wartości dodanej gospodarki i jej konkurencyjności na rynkach zagranicznych.
Aktualna lista KIS:
- KIS 1. Zdrowe społeczeństwo.
- KIS 2. Nowoczesne rolnictwo, leśnictwo i żywność.
- KIS 3. Zrównoważone (BIO)produkty, (BIO)procesy i środowisko.
- KIS 4. Zrównoważona energia.
- KIS 5. Inteligentne budownictwo zeroemisyjne.
- KIS 6. Transport przyjazny środowisku.
- KIS 7. Gospodarka o obiegu zamkniętym.
- KIS 8. Zaawansowane materiały i nanotechnologia.
- KIS 9. Elektronika i fotonika.
- KIS 10. Technologie informacyjne, komunikacyjne oraz geoinformacyjne.
- KIS 11. Automatyzacja i robotyka.
- KIS 12. Przemysły kreatywne.
- KIS 13. Technologie morskie.
