Jednym z fundamentów, na których została zbudowana Unia Europejska, jest polityka spójności. Poprzez nią Wspólnota daje wyraz troski o zrównoważony rozwój wszystkich państw członkowskich, oferując im różnego rodzaju instrumenty finansowe. Namacalnym dowodem realizowania unijnej polityki spójności są różnego rodzaju inwestycje oznakowane charakterystycznymi tablicami informacyjnymi. Chcesz dowiedzieć się więcej na jej temat? Zapraszamy do lektury!
Czym jest polityka spójności?
Zapewnienie harmonijnego rozwoju państwa jest nie lada wyzwaniem. W skład kraju wchodzą przecież terytoria o różnym potencjale gospodarczym, przemysłowym i kulturowym. Patrząc na samo terytorium Rzeczypospolitej – która przecież nie jest ogromna – możemy wyróżnić regiony mniej lub bardziej zamożne, o ziemi mniej lub bardziej urodzajnej, czy o większym lub mniejszym potencjale, np. turystycznym. Sprawne zarządzanie krajem powinno więc polegać na takim rozdzielaniem środków i pomocy publicznej, by w odpowiedni sposób łatać niedostatki i wydobywać odpowiedni potencjał tam, gdzie można jak najwięcej zyskać dla dobra ogółu.
Kto w ostatnich trzydziestu latach – chociaż pobieżnie – śledził perypetie naszej krajowej sceny politycznej, wie, że wymyślenie sposobu na to, by wszyscy Polacy mogli w pełni realizować swój potencjał – nie jest łatwe, by nie powiedzieć wręcz: niemożliwe. Skoro rodacy należący do różnych grup społecznych mają trudności ze stworzeniem i realizacją spójnej wizji, jak mają dokonać tego przedstawiciele różnych państw, zrzeszonych we wspólnocie europejskiej?
Na straży stoi właśnie polityka spójności. To jedna z fundamentalnych wartości, obecnych od samego początku funkcjonowania Unii, a jej zadaniem jest wspieranie zrównoważonego rozwoju całej wspólnoty, zacieśnianie współpracy między wszystkimi państwami członkowskimi, a także ujednolicenie międzynarodowych praw i procedur, by wspólne robienie interesów było wygodniejsze dla wszystkich zainteresowanych.
Zasada działania polityki spójności
Jednolity Akt Europejski, czyli jeden z międzynarodowych aktów prawnych ustanawiających Unię Europejską, wymienia dwa główne zadania, stojące przed realizatorami polityki spójności:
– zmniejszanie dysproporcji między regionami
– przeciwdziałanie zacofaniu regionów, które znajdują się w niekorzystnej sytuacji
Uchwalony nieco później Traktat lizboński dodaje do nich jeszcze:
– spójność gospodarczą
– spójność społeczną
– spójność terytorialną
To właśnie one określają główne zasady funkcjonowania polityki spójności. Ich realizację powinni mieć na myśli zasiadający w Parlamencie Europejskim za każdym razem, kiedy wyznaczają szczegółowe osie priorytetowe, według których zostaną rozdysponowane środki z budżetu UE, na potrzeby pięciu funduszy strukturalnych:
– Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego
– Europejskiego Funduszu Społecznego
– Funduszu Spójności
– Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich
– Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego
Najprościej rzecz ujmując, zasady działania polityki spójności są takie: co sześć lat europosłowie uchwalają nową tzw. perspektywę finansową, czyli określają, jaka część budżetu Wspólnoty zostanie przeznaczona na realizację polityki spójności. Jednocześnie określone zostają priorytety i wytyczone cele, według których krajowe instytucje pośredniczące w dystrybucji funduszy unijnych będą udzielały dofinansowań.
Cele polityki spójności
Cele polityki spójności mogą się różnić w zależności od sytuacji i wyzwań, które w danym czasie stoją przed konkretnym państwem członkowskim. W obecnym rozdaniu zostały one określone dla naszego kraju następująco:
Cel 1: Bardziej konkurencyjna i inteligentna Europa
Cel 2: Bardziej przyjazna dla środowiska niskoemisyjna Europa
Cel 3: Lepiej połączona Europa
Cel 4: Europa o silniejszym wymiarze społecznym
Cel 5: Europa bliżej obywateli
Cel 6: Łagodzenie skutków transformacji w kierunku gospodarki neutralnej dla klimatu
Oznacza to, że każde działanie, które chcielibyśmy dofinansować przy pomocy funduszy europejskich, powinno realizować – w zależności od konkretnego programu – przynajmniej jeden z tych celów. Są one dosyć szerokie. Wszystko po to, by nie ograniczać przedsiębiorczych inicjatyw, ale jednocześnie zachęcić osoby starające się o dofinansowanie do realizowania ustalonych przez Unię celów.
Programy realizujące politykę spójności
W obecnej perspektywie finansowej w naszym kraju będą funkcjonować nowe programy, w ramach których obywatele będą mogli skorzystać z różnych unijnych instrumentów finansowych. Podobnie jak w poprzednich latach, każde województwo będzie posiadało swój własny program regionalny, a ponadto będzie można skorzystać z następujących programów ogólnopolskich:
– Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat Środowisko
– Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki
– Fundusze Europejskie dla Rozwoju Społecznego
– Fundusze Europejskie na Rozwój Cyfrowy
– Fundusze Europejskie dla Polski Wschodniej
– Fundusze Europejskie na Pomoc Żywnościową
– Fundusze Europejskie dla Rybactwa
– Fundusze Europejskie na Migracje, Granice i Bezpieczeństwo
– Pomoc Techniczna dla Funduszy Europejskich
Masz pomysł na to, jak dołożyć swoją cegiełkę do budowy prężnie działającej wspólnoty europejskiej? Zapoznaj się z opisem poszczególnych programów i zobacz, co możesz zyskać. Pamiętaj, że w razie wątpliwości czy problemów: zawsze możesz skorzystać z darmowych punktów informacyjnych, działających przy instytucjach pośredniczących w dystrybucji funduszy np. Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości. Oprócz tego możesz zwrócić się do naszych doradców, zajmującej się prowadzeniem projektów unijnych. Nasi specjaliści przeprowadzą Cię krok po kroku przez wszystkie formalności – nie tylko na etapie składania wniosku, ale także w trakcie prowadzenia działań projektowych i ich rozliczania.
